Boşanma davalarında ziynet eşyalarının paylaşılması sıkça gündeme gelmektedir. Yargıtay, 04.04.2024’te ziynet eşyalarının paylaşılması konusunda emsal bir karar vermiştir. Böylece; Yargıtay, bu zamana kadarki yerleşik kararlarına karşın yeni bir hüküm getirdi. Bu sebeple; bu yazımızda sizlere bu değişikliklerden ve ziynet eşyalarının paylaşımına dair diğer detaylardan bahsedeceğiz.
Ziynet Eşyası Nedir?
Ziynet eşyası, esasen altın, gümüş gibi değerli madenlerden yapılan ve takı olarak kullanılan süs eşyalarıdır. Bu kapsamda; kolye, küpe, yüzük, bilezik gibi birçok takı ziynet eşyası tanımına girmektedir.
Ancak; çeyrek altın, yarım altın gibi eşyalar nitelikleri itibariyle takı olarak kullanılmadığından ziynet eşyası tanımına dahil edilmemektedir. Fakat; Yargıtay, bu hususa ilişkin kararlarında ziynet eşyası kavramı daha geniş yorumlanarak çeyrek altın, yarım altın vb. eşyaları da ziynet eşyası olarak saymıştır. Böylece, söz konusu eşyalar da ziynet eşyası davalarına konu etmiştir.
Düğünde Takılan Eşyalar Kime Aittir?
Yargıtay, yerleşik kararlarında düğün esnasında takılan ziynet eşyalarının aksine bir anlaşma olmadıkça, kim tarafından takılırsa takılsın bağışlandığını kabul etmekteydi. Dolayısıyla: söz konusu ziynet eşyalarını, kadının kişisel eşyası olarak kabul etmekteydi. Ancak, Yargıtay yeni kararıyla ziynet eşyalarının paylaşılması hakkındaki yerleşik kararlarına değişikliye gitmiştir. (2. HD., 2023/5704 E., 2024/2402 K.) Böylece, Yargıtay’ın yeni kararı ile ziynete eşyasının paylaşılması hakkında şu hususların dikkate alınacaktır:
Taraflar Arasında Anlaşma Olup Olmadığı
Taraflar arasında anlaşmanın varlığı halinde, ziynet eşyalarının paylaşılması bu anlaşmanın hükümlerine göre yapılacaktır.
Örf ve Adet Kuralları
Erkeğe takılan ziynet eşyaları erkeğe, kadına takılan ziynet eşyaları kadına ait sayılacaktır. Ancak; takılar gelin veya damada takılmamış, sandık veya torba gibi bir yerde toplanmışsa ziynetin belirli bir cinsiyete uygunluğu olup olmadığına bakılacaktır. Ziynet bir cinsiyete özgü (örneğin burma bilezik kadına özgü bir ziynettir) ise; o tarafta kalacak, cinsiyete özgülük yönünde bir özelliği olmayan ziynetler ise ortak eşya olarak kabul edilecektir.
Düğünde Takılan Paralar Kime Aittir?
Düğünde takılan paralar, ziynet eşyası tanımı kapsamına girmemektedir. Fakat, düğün takısı veya hediyesi olarak kabul görmektedir. Bu sebeple; Yargıtay, yerleşik kararlarında düğünde takılan paraları kadına bağışlanmış saymaktaydı. Ancak; Yargıtay’ın yeni kararıyla kadına takılan eşyaların kadının, erkeğe takılan eşyaların erkeğin olacağı yerleşik görüşlerinde gittiği değişiklik burada da göz önünde bulundurulacaktır. Böylece; düğünde takılan paralar için de, kadına ve erkeğe takılan para şekilde bir paylaşıma tabi tutulacaktır.
Ziynet Alacağı Davası Nedir?
Ziynet alacağı davası, düğünde takılan ziynet eşyalarının iade edilmesi talebiyle açılan bir davadır. Bu dava türünde; öncelikle davacı, malın iadesi talep etmektedir. Bu durumlarda, ziynet alacağı davası bir istihkak davasıdır. Ancak; malın iadesinin mümkün olmadığı hallerde, eşyanın maddi karşılığının ödenmesi istenir. Bu durumlarda ise, ziynet alacağı davası bir alacak davasıdır. Bu sebeple; ziynet alacağı davasının şartlara göre, istihkak veya alacak davası türünde olduğunu söyleyebiliriz.
Ziynet Alacağı Davasını Kim Açar?
Kural olarak; ziynet alacağı davasını, bir eş diğer eşe karşı açmaktadır. Fakat; ziynet alacağı davasını, davalı eş ile iş birliği yapan üçüncü kişilere karşı açmak da mümkündür. Bu kapsamda; ziynet alacağı davasını kayınvalideye, kayınpedere ve diğer kayın hısımlarına karşı da açmak da mümkündür.
Erkek Tarafı Ziynet Alacağı Davası Açabilir mi?
Yukarıda da açıkladığımız üzere; yeni kararla erkeklerin de, ziynet eşyaları üzerinde hak sahibi olmaları hükmü kurulmuştur. Dolayısıyla; erkekler de ziynet alacağı davası açma hakkına sahiptir.
Ziynet Alacağı Davası Nasıl Açılır?
Ziynet alacağı davasını, boşanma davasıyla beraber yürümek mümkündür. Ayrıca; ziynet alacağı davasını boşanma davası sonuçlandıktan sonra ayrı bir dava olarak da açmak da, mümkündür.
Diğer taraftan; ziynet alacağı talep eden taraf, ziynetlerin cinsini ve miktarını bildirmelidir. Akabinde; ziynet alacağını talep eden taraf ,bu iddialara yönelik ispatlarını da mahkemeye sunmalıdır. Bu noktada; düğün fotoğrafları ve video kayıtları, tanık vb. deliller kullanılabilmektedir. Delilleri de içeren dava dilekçesinin mahkemeye sunulması ve gerekli harç ücretlerinin yatırılmasıyla dava açılmış olacaktır.
İspat yükünü uygun şekilde yerine getirmek ve olası hak kayıpları yaşamamak için, avukatınızla birlikte süreci yönetmenizi tavsiye ederiz.
Ziynet Alacağı Davasında Görevli Mahkeme Neresidir?
Ziynet alacağı davalarında görevli mahkeme, ikamet ettiğiniz ildeki aile mahkemesidir. Ancak; aile mahkemesi bulunmayan illerde ise, asliye hukuk mahkemesi bu davaları yürütmektedir.
Ziynet Alacağı Davasında Zamanaşımı Süresi Nedir?
Malın aynen iadesi bakımından ziynet alacağı davası, istihkak davası niteliğindedir. İstihkak davaları ise, mülkiyet hakkına dayanmaktadır. Dolayısıyla, bu davalar zamanaşımı süresine tabi değildir. Özetle, ziynet eşyalarının aynen iadesi durumunda zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
Malın aynen iadesinin mümkün olmadığı hallere (satılmış, harcanmış olduğu durumlar vb.) ilişkin ziynet alacağı davalarında, malın maddi değerinin ödenmesi talep edilmektedir. Bu nakden ödeme durumu bakımından ziynet alacağı davası, alacak davası niteliğindedir. Dolayısıyla, 10 yıllık zamanaşımı süresine tabiidir. Bu doğrultuda; zamanaşımı süresi, boşanmanın kesinleştiği andan itibaren başlamaktadır.
Ziynet Alacağı Davasında Vekalet Ücret Nedir?
2024 yılı avukatlık asgari ücret tarifesine göre, avukatların ziynet alacağı davalarında alacağı en düşük ücret 17.900 TL‘dir. Bu sebeple; ücret, 17.900 TL‘nin altında kalmayacak şekilde avukat ve müvekkili arasında kararlaştırılacaktır.
Ziynet Alacağı Davasında İspat
Ziynet alacağı davası açan taraf, kendisine ait olduğunu iddia ettiği ziynet eşyalarını ispatlamakla yükümlüdür. Söz konusu ispatın yapılabilmesi için, şu delillerden yararlanılabilir:
- Düğündeki fotoğraf ve video kayıtları
- Tanık ifadeleri
- Bilirkişi raporları
- Fatura vb. yazılı belgeler
Ziynet Eşyalarının Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Yukarıda belirttiğimiz üzere; ziynet eşyalarının aynen iade edilemediği durumlarda, maddi karşılığının ödenmesi yoluna gidilmektedir. Bu durumda; ziynet eşyalarının bedeli hesaplanırken dava tarihindeki tutarlar esas alınmaktadır. Bu doğrultuda; bedeli tam olarak belirlenebilmesi için taraflar veya hakim bilirkişi raporu talep edebilmektedir.
Sonuç
Sonuç olarak; Yargıtay, yeni kararıyla boşanma sürecinde önemli bir konu olan ziynet eşyalarının paylaşılması konusunda bazı değişikliklere gitmiştir. Böylece; ziynet eşyalarının paylaşılmasında, tarafların anlaşmalarına ve örf-adet kurallarına göre şekillenecektir. Ayrıca; ziynet alacağı davası açarken ziynetlerin cinsi, miktarı ve değeri net olarak belirtmelisiniz ve gerekli delilleri sunmayı unutmamalısınız.
Ayrıntılı bilgi ve yardım almak için, aile hukuku avukatlarından danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.
İlgili Yargıtay Kararı
2. HD., 2023/5704 E. , 2024/2402 K.
Yargıtay, ilgili kararda ziynet eşyalarının paylaşılmasına dair değişiklikler şu şekilde belirtmiştir.
“Dairemizin önceki içtihatları, “aksine bir anlaşma ya da örf âdet kuralı olmadığı takdirde, düğünde kim tarafından hangi eşe ne verilirse verilsin, ne takılırsa takılsın (ziynet eşyası, altın, döviz, TL vs.) bunların hepsi kadına ait sayılır” yönündeydi. Ancak toplumuzun gelenek ve göreneklerinin zamanla değişikliğe uğraması, ekonomik ve hukuksal ilişkilerin dinamik yapısı ve özellikle; düğünlerde kadına özgü ziynet eşyalarının dışında, ortak bir yaşam kurma aşamasında olan eşlere maddî katkı sağlamak amacıyla, ekonomik değeri olan başka şeylerin de takılması/verilmesi, dikkate alınarak, düğünde eşlere takılan/verilen ve ekonomik değeri olan eşyalarla ilgili davalarda, Dairemizin içtihatlarında değişikliğe gidilmesi zorunluluğu doğmuştur. Bu konuda Dairemizin ilkesel nitelikteki yeni görüşüne göre; “Taraflar arasında ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda anlaşma mevcut ise paylaşım bu anlaşmaya göre gerçekleştirilir. Ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda taraflar arasında anlaşma bulunmadığı takdirde yerel örf ve adetin varlığı iddia ve ispat edilirse bu kurala göre paylaşım gerçekleştirilir. Aksi takdirde erkeğe ve kadına takılan/verilen ve ekonomik değer taşıyan her şey kural olarak kendilerine aittir. Ne var ki takılar içinde karşı cinse özgü (kadına ya da erkeğe özgü) bir şey varsa o cinse verilmiş sayılır. Özgü olma konusunda çekişme varsa ve gerektiğinde bilirkişi incelemesi yapılmalıdır. Bilirkişi incelemesi sonucunda o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse o şey takılan/verilen eşe ait olur. Takı sandığı/torbasına konulan ekonomik değer taşıyan şeyin aidiyeti konusunda; konulan şey kadına ya da erkeğe özgü bir şey ise o cinse verilmiş sayılır, o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse ortak kabul edilmelidir” yönündedir. Uyuşmazlık, tarafların iddia ve savunmaları da dikkate alınarak bu ilkeler doğrultusunda çözülmelidir.”
Stj. Gökçen Büşra KUZKAYA
İlgili Makaleler:
Nafaka Çeşitleri Nelerdir ve Hangi Şartlarda Nafaka Alınır?
Boşanmadan Sonra Çocuğun Annenin Soyadını Alması
Nafaka Çeşitleri | Tedbir – İştirak – Yoksulluk Nafakası
Ziynet Eşyası Kime Aittir? 2023
Boşanmada Af Sayılan Davranışlar Nelerdir?
Sorumsuz ve İlgisiz Davranma Sebebiyle Boşanma
İcra Yoluyla Çocuk Teslimine Son Veren Uygulama
6284 Sayılı Kanun Kapsamında Alınacak Tedbirler