Nafaka Nedir?

Boşanma davası sırasında veya boşanma davası sonrasında açılacak nafaka davasında, maddi zorluk çeken tarafa geçimini sağlayabilmesi için belirlenen ödenek tutarıdır. Her ay düzenli olarak ödenmesi mecburidir. Türk Medeni Kanunu 175. maddesinde nafaka ile ilgili şu tanımlama yapılmıştır: “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.”

Nafaka Kimlere Hangi Durumlarda Verilir?

Boşanma davası esnasında ve boşanma davası karara bağlanıp eşler ayrıldıktan sonra maddi olarak yetersiz olan taraf ve çocuklara nafaka bağlanmaktadır. Bununla birlikte yoksul olan bir kimse maddi destek için alt soy, üst soy veya kardeşlerine nafaka davası açabilmektedir. Bu nafaka çeşitlerinin neler olduğu aşağıdaki gibi anlatılmıştır.

Nafaka Çeşitleri Nelerdir?

Dört farklı nafaka çeşidi vardır. Bunlar:

1. Tedbir nafakası
2. Yoksulluk nafakası
3. İştirak (katılım) nafakası
4. Yardım nafakası

Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası; boşanma davasıyla birlikte eş veya çocuklar için ödenecek nafakalardır. Bunun yanında yardım nafakası ise; bireyin yakın hısımları olan üst soy, alt soy ve kardeşlerden talep edilebilmektedir.

Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, boşanma davası sırasında, maddi olarak daha güçsüz olan eş ve çocuklara diğer eş tarafından ödenmektedir. Tedbir nafakası bağlanırken sadece iki tarafın da maddi durumları değerlendirilir, kusur durumları önem arz etmez. Davanın açıldığı tarih itibarıyla başlayıp davanın kesinleşmesi ile sona erer.

Yoksulluk Nafakası

Boşanma davası kesinleştikten sonra yoksulluğa düşecek olan tarafa diğer eşin verdiği ödenektir. Yoksulluk nafakası alabilmek için, ihtiyacı olan tarafın talepte bulunması gerekir. Mahkeme nafaka ihtiyacına kendi karar veremeyeceğinden nafaka talebinde bulunulmaması halinde yoksulluk nafakası bağlanmaz. Bunun yanında bir diğer şart da, yoksulluk nafakası almayı talep eden tarafın daha az kusurlu olmasıdır.

İştirak (Katılım) Nafakası

İştirak nafakası, boşanma davası sonrasında çocuk veya çocukların velayetini kendisi alamamış olan eşin; bakım, eğitim ve diğer giderlerini karşılamak amacıyla verdiği nafakadır. Nafakayı ödeyecek tarafın gelirine göre hesaplama yapılarak iştirak nafakası bağlanmaktadır. İştirak nafakası için talepte bulunma zorunluluğu yoktur. Boşanma davası sonrasında hakim tarafından ihtiyacın varlığı saptanarak nafaka bağlanmaktadır.

İştirak Nafakası Ne Kadar Süre Devam Eder?

İştirak nafakası, çocukların reşit olmasıyla birlikte kendiliğinden kesilmektedir. Bunun yanında çocuk veya nafaka sorumlusunun ölümü ile de iştirak nafakası sona ermektedir.

Yardım Nafakası

Refah içinde yaşayan bireyin; alt soy, üst soy ve kardeşleri için, şayet yardım etmezse yoksulluğa düşecek olan hısımlarına vermekle yükümlü olduğu nafakadır. Yardım nafakası için en önemli husus miras sırasıdır. Yani yardım nafakasına ihtiyacı olup bunu talep eden birey önce kendi alt soyu olan çocuklarına, sonra torunlarına, daha sonra kendi ebeveyni olan anne ve babasına, en son da kardeşlerine bu davayı açmalıdır. Sıraya dikkat edilmeden, öncelik olmayan kişiye açılan yardım nafakası davası geçersiz olmaktadır.

Nafaka Belli Bir Süre İçin mi Verilir?

Tedbir nafakası, mahkemede boşanma kararı alındıktan sonra sona ermektedir.

Yoksulluk nafakası ne kadar süre için ödenir veya nafaka ne kadar süre devam eder şeklinde sorularla sıkça karşılaşıldığından mahkeme tarafından hükmedilen yoksulluk nafakasının hangi durumlarda sona ereceği aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.

1. Nafaka yükümlüsü veya nafaka alacaklısının ölmesi durumunda yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer.
2. Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi durumunda yoksulluk nafakası kendiliğinden sona erer. Bu durum için özellikle belirmek gerekir ki nafaka alacaklısının yeniden evlenmiş olması sadece yoksulluk nafakasının kesilmesini sağlar. Nafaka alacaklısı yeniden evlense dahi müşterek çocuklar için hükmedilen iştirak nafakası devam eder.
3. Yoksulluk nafakasını ortadan kaldıran bir diğer sebep ise mahkeme kararından sonra yoksulluğun ortadan kalkmasıdır. Bu durumda yoksulluk nafakası kendiliğinden sona ermez. Nafaka borçlusunun dava açarak yoksulluğun sona erdiğini ispat etmesi gerekmektedir.

Örnek Bir Yargıtay Kararı ; 

“Evlenirken eşinin evlat edindiği çocuğuna bakmayı kabul etmesine rağmen çocukla ilgilenmeyen, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamayan ve zaman zaman çocuğu okuldan almayan kadının ise ağır kusurlu olduğu kabul edilerek tarafların boşanma davalarının kabulüyle boşanmalarına kadının yoksulluk nafakası isteğinin reddine karar verilmiştir.”

Yargıtay 2.Hukuk Dairesi, 10.10.2018, 2017/1816 E., 2018/1320 K.