Karabük Aile Hukuku Avukatı
çocuğun-annenin-soyadını-alması-soyadı

Soyadı, kişinin yasal bir adını oluştururken aynı zamanda toplum içinde ayırt edilmeyi sağlar. Böylesine toplum hayatında bizim için önem teşkil eden soyadı ile ilgili bazı tartışmalar mevcuttur. Boşanmadan sonra çocuğun annenin soyadını alması durumu akılları karıştırmaktadır. Aşağıda vereceğimiz içtihatlarımızdan da yararlanarak bu tartışmaları inceleyelim.
İlk olarak belirtmek gerekirse Medeni Kanunun 321. maddesinde de açıkça belirtildiği gibi çocuk ana ve baba evli ise ailenin soyadını taşır. Peki ya anne ve babası boşanmış çocuklar için durum ne olacaktır?

 

Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi

Geçmişten bugüne görüldüğü ve yaygın olarak kabul edildiği üzere boşanma halinde çocuk babasının soyadını taşır. Ancak bu genelleme çocuğa ve anneye bazı sorunları beraberinde getirmektedir. Bu sorunlara, annenin günlük işlerde bazı sorunlar yaşaması ve çocuğun sosyal ortamlarda dışlanarak psikolojisinin olumsuz şekilde etkilenmesi örnek verilebilir. Bu olumsuz durumdan kaynaklanan sorunu çözmek üzere önceki yıllarda çocuğun soyadını değiştirmek için yargı yollarına başvurulmuş lakin bu başvurular çoğu zaman reddedilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2013/18 – 2352 E., 2015/1710 K., 19.06.2015 tarihli karar aşağıdaki gibidir;
Soyadının değiştirilmesi davası (Boşanma sonrası velayet kendisinde olan annenin küçüğün soyadını kendi soyadı ile değiştirilmesini isteyemeyeceği – Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulünün doğru görülmediği)
Boşanma sonrası çocuğun soyadının değiştirilmesi (Soyadı değişikliğinin çocuğun evlilik içinde doğmakla kazandığı meşru statüye ve onun menfaatlerine zarar vereceği gerçeği karşısında mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiği)
Velayet kendisinde olan annenin çocuğa kendi soyadını vermesi (Çocuğun ana ve babasının sonradan boşanmalarının sadece boşanma ve velayet hakkı nedeniyle anneye böyle bir dava açma hakkı vermeyeceği – Davacının dilekçesinde ileri sürdüğü iddiaların hukuki bir dayanağı bulunmadığı/Davanın reddi gerektiği)
Evlilik içinde doğan çocuğun soyadı (Babasının soyadını alacağına dair düzenlemenin emredici olduğu – Boşanma sonrası velayet kendisinde olan annenin küçüğün soyadını kendi soyadı ile değiştirilmesini isteyemeyeceği/Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiği)
Yukarıda ele aldığımız Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun kararlarından yola çıktığımızda anne ve baba boşanmış olsa dahi çocuk evlilik birliği içinde doğmuş kabul edilir ve ailenin soyadını taşımaya devam eder. (TMK / 321) Bu düzenleme emredicidir ve kanımızca çocuğun başka bir soyadı alması mümkün değildir. Sonuç olarak, boşanma sonrası çocuk üzerindeki velayet hakkına dayalı olarak açacağı bir soyadı değiştirme davasıyla kendi soyadını değiştiremez.

 

Boşanmadan Sonra Çocuğun Annenin Soyadını Alması

Öğretide hakim olan bir diğer görüşe göre, Türk Medeni Kanunun 321. maddesi boşanma sonrası çocuğun soyadına ilişkin menfi bir çözüm ön görmemiştir. Bu görüşe göre çocuğun  boşanma sonrası soyadının ne olacağı konusunda bir örtülü boşluk vardır ve boşanma sonrası çocuğun soyadını velayet hakkına dayalı olarak yargı yollarına başvurması durumunda çocuğun soyadını kendi soyadıyla değiştirmesi  hukuka uygundur.
Bu bilgilere ek olarak; Anayasa Mahkemesi 2011 yılında verdiği bir kararla, “Boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği ve seçeceği soyadını alır.” hükmünü hukuka aykırı bularak iptal etmiştir. Buna rağmen Yargıtay, Medeni Kanunun 321. maddesine dayanarak, annenin evlilik birliği içinde doğmuş çocuğun kendi soyadıyla değiştirmesi talebini reddetme tutumunu uzun bir süre daha devam ettirmiştir. Yargıtay’ın bu görüşü  2. HD. 2018/1306 E. 2018/4719 K. ve 9.4.2018 tarihli kararıyla 2018 yılında değişikliğe uğramıştır. Yargıtay, 2018 yılı içerisinde Anayasa Mahkemesi kararlarına atıf yaparak, ananın müşterek çocuğun soyadını kendi soyadıyla değiştirme talebinde engelleyici hukuki bir düzenleme olmadığı, velayet hakkının çocuğun soyadını belirleme hakkına da bir dayanak verdiğini kabul etmiştir. Özetle, TMK 27’ye de paralel bir doğrultuda ilerleyerek, bir çocuğun soyadının değiştirilmesinde üstün bir yarar bulunduğu durumda velayet hakkına sahip olan ananın çocuğun soyadını kendi soyadı ile değiştirebileceğine hükmetmiştir.
Kanımızca Yargıtay’ın bu tutumu, boşanma sonrası velayetin tekrar babaya verilmesi durumunda babaya da tekrar kendi soyadını velayet hakkına sahip olduğu çocuğuna vermesine imkan tanır. Bu durum çocuğun her zaman lehine olmayabilir.

 

Çocuğun Üvey Babanın Soyadını Alması

Çocuğun üvey babanın soyadını alabilmesi ise akıllara takılan bir diğer sorudur. Boşandıktan sonra annenin evlenmesi durumunda yeni eşinin soyadını alacaktır. Bu durumun yine yukarıda belirttiğimiz sorunları doğurabilme ihtimali vardır. Çocuk ile annenin soyadlarının farklı olması nedeniyle yaşadığı sorunlar ve kendini aileden biri gibi hissetmemesi ayrıca öz babanın soy bağından kaynaklanan babalık görevlerini yerine getirmemesi ve çocuğun baba ile ilişkilerinin zayıf olması halinde çocuğun üstün yararı da göz önünde bulundurularak mahkeme kararıyla üvey babanın soyadını alması yasal olarak mümkündür. Zira Ankara 4. Aile Mahkemesi de belirttiğimiz şartlara paralel olarak, biyolojik babasıyla iletişimi olmayan çocuğun yararı için üvey babanın soyadını kullanmasına hükmetmiştir.

Geçmişte, boşanmış olan ve velayet hakkı anneye verilmiş çocuğun annenin soyadını almasına ilişkin açılan davalar reddedilmekte ve Yargıtay da çocuğun babasının soyadını alması gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararlarını onamaktaydı. Ancak Anayasa Mahkemesinin çocuğun boşanmış olan annesinin soyadını alabileceğine dair kararı sonrasında Yargıtay görüş değiştirmiş ve artık boşanmış annenin velayeti kendisine verilmesi şartıyla çocuğuna kendi soyadını verebileceğine dair kararlar vermiştir. Ayrıca çocuğun üstün menfaati ile birlikte hal ve koşullar gözetilerek çocuğun üvey babasının soyadını dahi alabildiği yargı kararları gün geçtikçe artmaktadır. Bu halde ebeveynleri boşanmış çocuğun psikolojik ve sosyal gelişimi göz önünde bulundurularak annesinin bekarlık soyadını ve yine üvey babasının soyadını alabilmesi mümkündür. Kanımızca, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay’ın çocuğun üstün menfaatleri doğrultusunda vermiş olduğu kararlar yerindedir. Aile hukuku kapsamına giren soyadı değişikliği konusu için hukuki destek almak istediğinizde bizlere, Karabük uzman aile avukatı – Karabük uzman boşanma avukatı ekibimize, ulaşabilirsiniz.

 

Soyadı Değişikliği Dava Dilekçesi

 

KARABÜK ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE

DAVACI: Ad – Soyad (T.C. Kimlik No: …)
Adres
VEKİLİ: Av. Samet Yılmaz
Adres
DAVALI: Nüfus Müdürlüğü
KONU: Soyadı değiştirme talepli dava dilekçemizdir.

AÇIKLAMALAR

Davacı müvekkil eşi ile Karabük Aile Mahkemesinin …. E., .… K., ../../…. tarihli kararı ile anlaşmalı olarak boşanmış, müşterek çocuğun velayeti söz konusu karar ile davacı anneye bırakılmıştır.
Çocuğun nüfusta kayıtlı ve kullanmak zorunda olduğu babasının soyadı olan “……..” sosyal ortamlarda dışlanarak psikolojisinin olumsuz olarak etkilenmesine, annenin resmi kurumlarda çocuk hakkında işlem yaparken soyadı farklılığından dolayı zorluk yaşamasına ayrıca çocuğun aile ortamında kendisini ailesinden uzak hissetmesine neden olmaktadır. Bu sebeple çocuğun üstün yararı gereği nüfusta kayıtlı olan “….” soyadının annesinin “….” soyadı ile değiştirilmesi gerekmektedir.
Annenin, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurularak kendi ve çocuğun bundan sonraki hayatına maddi ve manevi açıdan rahat devam edebilmesi için işbu davanın açılması zorunlu tutulmuştur.
 
HUKUKİ SEBEPLER: TMK, HMK ve ilgili mevzuat.
DELİLLER: Nüfus kaydı, tanık beyanı ve her tür yasal deliller.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan sebep ve gösterilen delillere göre davamızın kabulü ile, “………” soyadının “………” olarak değiştirilmesine karar verilmesini vekaleten saygılarımızla arz ve talep ederiz.

Davacı Vekili

Av. Samet Yılmaz

 

Bu makalede emeği geçen Hukuk Fakültesi öğrencileri Berna ÇAMLI ve Habibe Nur AKTAR’a teşekkür ederiz.

 

İlgili Makaleler:

Aile Hukuku

Sorumsuz ve İlgisiz Davranma Sebebiyle Boşanma

Nafaka Çeşitleri Nelerdir ve Hangi Şartlarda Nafaka Alınır?

Nafaka Artırım Davası

Ziynet Eşyası Kime Aittir? 2023

Boşanmada Af Sayılan Davranışlar Nelerdir?

İcra Yoluyla Çocuk Teslimine Son Veren Uygulama

6284 Sayılı Kanun Kapsamında Alınacak Tedbirler

Evlat Edinme Şartları

Nafaka Çeşitleri | Tedbir – İştirak – Yoksulluk Nafakası

Zina Nedeniyle Boşanma Davası

6 Responses

  1. Merhaba eşim vefat etti ve oğlumu kendi soyadıma almak istiyorum resmî işlemlerde ve okulda bu konuyla ilgili sorun yaşıyorum ne yapabilirim

    1. Soyadının değiştirilmesinde başvurulacak resmi kurumlar ve mahkemeler her olayın niteliğine göre değişmektedir. Bu bilgiler ile net bir şey söylemem mümkün değil. Mümkün ise sizleri ofisimize davet ediyoruz. Yüz yüze konuşarak tüm şartları değerlendirmemiz daha sağlıklı olur.

  2. Merhaba eşimle boşandık sonra tekrar barıştık nikah kıymadan bi çocuğumuz oldu ve tekrar ayrıldık bi oğlum var onun soy adını taşıyor kızımda benim soy adımı şimdi eski eşim kendi nüfusuna almak istiyor ama nasıl yapabilirim nereye başvurup ne yapmam lazım bilmiyorum

    1. Merhabalar Esma Hanım, söz konusu durumda babalık davası açmanız gerekmektedir. Konunun detaylarını yüz yüze konuşabilmek için sizi ofisimize bekleriz.

    1. Filiz Hanım, bu konuda 2 durum söz konusudur. İlk olarak, evlilik dışı doğan çocuk annenin soyadını alır. Ancak, evlilik birliği içinde doğan çocuk ise babanın soyadını alır. Ne yazık ki, çocuğun iki soyadı kullanması hukukumuzda mümkün değildir. İkinci olarak boşanan eşlerde yakın bir tarihe kadar çocuğun boşanma sonrası velayeti anneye verilmiş olsa dahi, annenin soyadını kullanamayacağı yönünde kararlar alınıyordu. Ancak; bu uygulama, kadın yönünden eşitlik ilkesine aykırı bulunmuş ve çocuk yönünden hak ihlaline yol açmıştır. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay, 2018 yılında bu konuda verdiği kararlarla bu uygulamadan dönmüştür. Artık boşanma sonrası velayeti anneye verilen çocuğun soyadı, annenin açacağı bir dava ile değiştirilebilmektedir. Ancak, her durumun kendi somut şartları içinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu sebeple, durumun detaylarını görüşmek için ofisimize bekleriz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir