Ziynet Eşyası Kimin Hakkıdır?

Düğünde gelin ve damada takılan ziynet eşyalarının boşanma davası sırasında kime verileceği sıklıkla tartışma konusu olmaktadır. Taraflar arasında gündeme gelen ve akılları karıştıran düğün takıları kimin hakkıdır, ziynet eşyası kime aittir gibi soruların cevabı ise hukukta açıktır.

Bu makalede ziynet eşyası kime aittir, ziynet eşyası davası nasıl açılır, düğün takıları dava açma süresi ne kadardır, ziynet eşyalarının ispatı nasıl yapılır gibi soruların cevabını bulabileceksiniz.

Boşanma davalarında taraflar arasında anlaşmazlık çıkaran konulardan biri olan ziynet eşyası kime aittir sorusu için emsal Yargıtay kararları bulunmaktadır. Ziynet eşyası kime aittir sorusuna cevap niteliğinde bir Yargıtay kararı şu şekildedir;

2017/1040 E., 2020/240 K. 04.03.2020 tarihli kararında “Somut olay değerlendirildiğinde, kadına özgü ziynet eşyası niteliğindeki bilezik eşler arasında aksine bir anlaşma veya bu konuda yerel bir âdet bulunmadıkça evlilik sırasında kim tarafından hangi eşe takılmış olursa olsun kadın eşe bağışlanmış sayılır ve artık onun kişisel malı niteliğini kazanır.” şeklinde  bir karar vermiştir.

Ziynet eşyası kime aittir konusuna dair bu emsal kararda kadına özgü ziynet eşyalarının hangi tarafa takılırsa takılsın kadına ait olduğuna dair bir sonuç elde etmekteyiz. Bununla birlikte kadına özgü olmayan ziynet eşyaları için uygulanan karar, ziynet eşya kime takıldıysa ona aittir yönündedir. Örneğin erkeğe takılan çeyrek altın kadına özgü bir ziynet eşya olmadığı için erkeğin hakkıdır. Lakin erkeğe bilezik, yüzük, kolye gibi kadına özgü takılan ziynet eşyaları kadının hakkıdır.

Bu kararın yanında eğer taraflar arasında ziynet eşyası paylaşımına dair bir anlaşma yapıldıysa yapılan anlaşma uygulanmaktadır. Fakat bu anlaşma hali toplumumuzda az görüldüğü için genel olarak taraflar arasında ziynet eşyası kime aittir tartışmaları sıklıkla yaşanmaktadır.

Ziynet Anlaşması Yapılabilir mi?

Evlenmeden önce veya evlilik birliği sırasında taraflar arasında ziynet eşyası paylaşım anlaşması yapılabilir. Anlaşma her iki tarafın hür iradesi nezdinde yapılmış ise bu anlaşma geçerli kabul edilmektedir. Ziynet eşyası paylaşım anlaşması yazılı olarak yapılıp taraflarca imzalanmalı ve iki nüsha olacak şekilde taraflarda bulunmalıdır. Anlaşma gerçekleştirildiği için ziynet eşyasının kolye, küpe gibi kadına özgü olanların erkeğe bırakılmasında hiçbir sakınca bulunmamaktadır.

Ziynet Eşyası Davası Ne Zaman Açılabilir?

Ziynet eşyaları boşanma davası sürerken de talep edilebilir, boşanma davası bittikten sonra ayrı bir dava olarak da açılabilir. Eğer ziynet eşyalarının paylaşımı taraflar arasında bir sorun ise bu durum çekişmeli boşanma davasında ileri sürülerek değerlendirilmesi istenebilir. Tabii ki bu süreci yönetebilmek ve kişinin haklarını doğru bir şekilde koruyabilmek için en iyi boşanma avukatı na ihtiyaç duyulur. Bu yolu en iyi boşanma avukatı ile yürümek müvekkilin menfaati yönündedir.

Usule uygun açılmış ziynet eşyası davasının sonucunda; öncelikle aynen iadeye, aynen iadenin mümkün olmadığı halde ise o günün karşılığına göre fiili ödeme ile iadesine karar verilir.

Ziynet Eşyaları Boşanma Davalarında Mal Paylaşımına Dahil Edilir mi?

Ziynet eşyaları Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında belirtildiği üzere kişisel mal olarak kabul edilmektedir. Bu takdirde, ziynet eşyaları mal paylaşımına dahil edilemez. Ziynet eşyalarının mal paylaşım davası ile birlikte talebi mümkün değildir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, K. 2014/26223 kararında, “Düğünde takılan takı paraları ve ziynet eşyaları, taraflar arasında aksine bir anlaşma yoksa kadına ait sayılır. İade edilmeme koşuluyla verildiği kanıtlanmadıkça; bunların koca tarafından borçları için bozdurulup harcanması; onu iade borcundan kurtarmaz. Davacı-davalı koca, kadının takı ve ziynet alacağı taleplerine verdiği cevapta “onların hepsinin nişan, düğün ve ev eşyası borçları için kullanıldığını” beyan ve kabul etmiş; takı parasının, kadın tarafından iade edilmemek üzere kendisine verildiğini de ispatlayamamıştır. Bu nedenlerle, kadının takı parası talebine ilişkin davasının kabulü gerekir.” şeklinde karar vermiştir.

Bu karar doğrultusunda; düğünde takılan takılar, ziynet eşyaları, kadının özgür iradesi ile iade edilmemek şartını kabul etmesi üzerine müşterek ihtiyaçlar için yapılan harcamalarda elden çıkarıldıysa, kadın ziynet eşyalarını geri isteyemez. Ancak böyle bir durumda erkek, ziynet eşyalarının iade edilmemek üzere kadın tarafından kendisine verildiği ispatlamak zorundadır.

Ziynet Eşyası Davalarında İspat Yükü

Aile mahkemesi, ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda yaşanan anlaşmazlıkları çözümlemek için delillere ihtiyaç duymaktadır. Ziynet eşyası davalarında ispat birkaç şekilde yapılabilmektedir. Bunlardan biri düğün fotoğrafları ve video kayıtlarıdır. Düğün misafirlerinin tanıklığı üzerine şahitlik yapması da bir diğer ispat şeklidir.

Boşanma avukatı ile birlikte hazırlanan deliller mahkemeye sunulur, ilgili deliller bilirkişi incelemesine gönderilir. İnceleme sonucundaki değerlendirme bilirkişi tarafından bir rapor haline getirilerek aile mahkemesine iletilir. İspatın son değerlendirmesini yapan aile mahkemesi de nihai kararı verir.

Ziynet Eşyası Zamanaşımı Süresi Nedir?

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, K. 2011/5634’te verilen karara göre; “Eşya davası bu anlamda bir istihkak davası olmakla istem dava konusu eşyaların; aynen iadesi, olmadığı takdirde dava tarihindeki bedelinin verilmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Dava konusu eşyaların mevcut olduğu tespit edilmiş ise uyuşmazlık mülkiyet hakkına dayandığından olayda zamanaşımı söz konusu olamaz. Dava konusu eşyaların var olduğu tespit edilemez ise istem tazminata ilişkin olduğundan Borçlar Kanununun belirlenen on yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması ve karı koca arasındaki davalarda Borçlar Kanunu’nun dikkate alınması gerekir.” şeklindedir.

Boşanma davası sürerken ziynet eşyaları davalıda bulunuyorsa, ziynet eşyalarının aynen iade yapılması için açılan davaya istihkak davası denilir. Eğer ziynet eşyaları için istihkak davası açılacak ise bu durumda bir zamanaşımı söz konusu değildir.

Bunun yanında, ziynet eşyaları dava sürecindeyken mevcut değilse aynen iade mümkündür. Dolayısıyla böyle bir durumla karşılaşıldığında ziynet eşyalarının bedelini talep etmek için dava açmak istendiğinde zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu 10 yıllık süreç boşanma davasının kesinleşmesi ile başlar.