Resmi Gazete’de yayımlanan Yüksek Seçim Kurulunun 10/03/2023 tarihli ve 2023/90 sayılı kararıyla, “birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi tarihinin (oy verme günü) 14 Mayıs 2023 Pazar günü, Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda 28 Mayıs 2023 Pazar günü olarak belirlenmesine” karar verildi.
Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri
Cumhurbaşkanın görev ve yetkileri ile nitelikleri, seçimi ve diğer hususlar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 8, 101, 103, 104, 105 ve 106’ncı maddelerinde belirtilmiştir.
Anayasanın 8. maddesi, “Yürütme yetkisi ve görevinin, Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.” şeklindedir.
Bir Kişi Kaç Kez Cumhurbaşkanı Olabilir?
Anayasanın 101. maddesinde adaylık ve seçim ile ilgili düzenlemeler yer alır. Bir kişinin kaç kez Cumhurbaşkanı olabileceği sorusunun cevabı da bu maddede belirtilmektedir. Madde 101’de bir kişinin en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebileceği ibaresi yer almaktadır.
İlgili madde;
“Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.” şeklindedir.
Anayasa Madde 103, Madde 104, Madde 105 ve Madde 106
Anayasanın 103. maddesi Cumhurbaşkanının göreve başladığında andiçmesi; 104. maddesi Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri; 105. maddesi Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu; 106. maddesi Cumhurbaşkanı yardımcıları; Cumhurbaşkanına vekalet ve bakanlar ile ilgilidir.
Seçim Takvimi Ne Zaman Başlıyor?
10 Mart 2023’te Resmi Gazete’de yayımlanan YSK kararına göre 18 Mart itibarıyla seçim takvimi başlamaktadır. 18 Mart 2023 tarihi hem Cumhurbaşkanı Seçimi hem de 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için seçim süreci başlangıç tarihi olarak belirlendi.
18 Mart’ta seçmen kütüklerinin güncelleştirilmesi amacıyla kullanılan MERNİS’ten veri alımı ve güncellenmesi durdurulacak.
18 Mart itibarıyla Cumhurbaşkanı Seçimi ve Milletvekili Genel Seçimine ait parametreler SEÇSİS’te tanımlanacak.
Cumhurbaşkanı Adaylığı İçin Başvuru Süreci Başladı
Cumhurbaşkanı adaylığı için siyasi partilerce YSK’ne yapılacak adaylık başvuruları 19 Mart 2023 tarihi itibarıyla başladı.
19 Mart 2023’te Yüksek Seçim Kurulunca, siyasi partilerin hangi seçim çevrelerinde hangi usul ve esaslar ile aday tespiti yapacakları Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ile ilgili ilçe seçim kurullarına ulaştırılmak üzere il seçim kurullarına bildirilecek.
2023 Seçmen Adayları İçin Başvuru Ne Zaman Yapılacak?
Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerin, YSK’ye yapacakları adaylık başvurusu 20 Mart 2023 Pazartesi günü saat 17.00 itibarıyla son bulmaktadır. Yüksek Seçim Kurulunca Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerin adaylık başvurularının incelenmesinin tamamlanması, eksiklerinin giderilmesi ve adaylıkları reddedilenlerin adaylara bildirilmesi yine 20 Mart 2023 Pazartesi günü saat 23.00’te açıklanacaktır. Seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden başvurusu kabul edilen Cumhurbaşkanı adaylarının Yüksek Seçim Kurulunca ilanı 21 Mart günü saat 20.00’de olacaktır.
Cumhurbaşkanı Adaylığı Son Başvuru Tarihi
Siyasi partilerce Cumhurbaşkanı adaylığı için yapılacak başvurular 23 Mart saat 17.00’de son bulacaktır.
Cumhurbaşkanı Geçici Aday Listesi Ne Zaman Belli Olur?
Cumhurbaşkanı geçici aday listesi Resmi Gazete’de 28 Mart 2023 günü yayımlanacak. Yayımlanmasıyla birlikte itiraz süreci saat 08.00 itibarıyla başlayacak. Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılacak itirazlar 29 Mart 2023 saat 17.00’de son bulacak. Sonrasında Yüksek Seçim Kurulunca yapılan bu itirazlar incelenmeye başlanacak. Yapılan itirazlar Yüksek Seçim Kurulunca 30 Mart 2023’te karara bağlanmış olacak. Böylece Cumhurbaşkanı adaylığı kesinleşen kişiler belli olmuş olacak.
Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete’de 31 Mart 2023 günü yayımlanacak.
Seçim Propaganda Dönemi 2023
Cumhurbaşkanı kesin aday listesinin belirlenmesiyle birlikte Cumhurbaşkanı seçimi propaganda dönemi 31 Mart 2023 tarihiyle başlayacak. 13 Mayıs 2023 günü saat 18.00 itibarıyla seçim propaganda dönemi son bulacak.
4 Mayıs 2023 Perşembe günü propaganda serbestliği ve bir kısım seçim yasakları başlayacak.
Televizyonda Propaganda Dönemi
Cumhurbaşkanı adayları ile seçime katılan siyasi partilerin radyo ve televizyonda propaganda başvuruları ve propaganda sırasının belirlenmesi için kur’aya katılacak temsilcisi ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu temsilcilerinin Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesinin son günü 26 Nisan 2023 Çarşamba günüdür. 27 Nisan 2023 Perşembe günü, başvuran Cumhurbaşkanı adayları ile siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için Yüksek Seçim Kurulunca kur’a çekimi yapılacak.
7 Mayıs 2023 Pazar günü itibarıyla da radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.
Adayların İlan ve Reklam Yerlerinin Belirlenmesi
İlçe seçim kurullarınca ticari amaçlı sabit ilan ve reklam yerlerinin belirlenerek Cumhurbaşkanı adayları, siyasi partiler ile bağımsız adaylara duyurulmasının son günü 21 Nisan 2023 Cuma günüdür. Adayların yararlanmak istedikleri ilan ve reklam yerleri ile süresinin ilçe seçim kuruluna bildirilmesinin son günü 24 Nisan 2023 Pazartesi günüdür. Eğer aynı ilan ve reklam yerlerine birden fazla aday talepte bulunmuş ve anlaşma sağlanamaması halinde 25 Nisan 2023 Salı günü saat 11.00’de kur’a işlemi yapılacak. Aynı gün saat 16.00’da bu ilan ve reklam yerleri ile süreleri belirlenip ilan edilecek.
Nerede Oy Kullanacağım?
12 Nisan’da yurt içi ve yurt dışı seçmen kütükleri kesinleştirilecek. Yurt içi seçmenlerin oy vereceği yer ve sandıklar belirlenecek.
Yurt Dışı Seçmen Sorgulama
20 Mart 2023 Pazartesi
Yurt Dışı Seçmen Kütüğü ww.ysk.gov.tr adresinden ilan edilecek. Türkiye saati ile 08.00 itibarıyla itirazlar başlayacak.
2 Nisan 2023 Pazar
Yurt Dışı Seçmen Kütüğünün, www.ysk.gov.tr adresinden yapılan ilanının sonlandırılarak bu durum tutanak altına alınacak. Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne yapılacak itirazlar Türkiye saati ile 17.00’de son bulacak.
4 Nisan 2023 Salı
Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanınca verilen kararların gereğinin Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce yerine getirilmesinin son günüdür.
5 Nisan 2023 Çarşamba
Elektronik ortamda hazırlanan Yurt Dışı Seçmen Kütüğü SİPPORT üzerinden siyasi partilerin erişimine açılacak. Bu listelere 08.00 itibarıyla itirazlar başlayabilecek.
6 Nisan 2023 Perşembe
Yurt Dışı Seçmen Kütüğünde askı süresi içinde yapılan değişiklikler için itirazların son günüdür.
7 Nisan 2023 Cuma
Yurt Dışı Seçmen Kütüğünde askı süresi içinde yapılan değişikliklere yönelik itirazların ilgili ilçe seçim kurullarınca karara bağlanmasının son günüdür.
8 Nisan 2023 Cumartesi
Yurt Dışı Seçmen Kütüğündeki değişikliklere karşı itirazlar nedeniyle ilçe seçim kurullarınca verilen kararlara karşı il seçim kuruluna yapılan itirazların 15.00 itibarıyla son bulmaktadır.
10 Nisan 2023 Pazartesi
Yüksek Seçim Kurulunca verilen kararların ilçe seçim kurulları ile Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca seçmen kütüğüne işlenmesi bitirilecek.
12 Nisan 2023 Çarşamba
Yurt içi ve yurt dışı seçmen kütükleri kesinleştirilecek. Seçmenlerin oy kullanacakları tarih aralığı ve yer bilgiler, www.ysk.gov.tr adresinden 08.00’de ilan edilecek. Sandık kurullarının, saklama ve ulaştırma kurulları ile sayım ve döküm kurullarının oluşturulması çalışmaları tamamlanacak.
20 Nisan 2023 Perşembe
Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca, seçim araç ve gereçlerinin ilgili dış temsilciliklere gönderilmesi başlayacak.
23 Nisan 2023 Pazar
Yurt dışı seçimlerde görev alan saklama ve ulaştırma kurulları ile sandık kurulu başkanı ve üyeleri ve gümrük kapısı sandık kurullarında görevlendirilenlerle ilgili eğitim çalışmaları tamamlanacak.
27 Nisan 2023 Perşembe
Yurt dışında oy verme işlemine başlanacak.
9 Mayıs 2023 Salı
Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek.
Gümrük Kapılarında Oy Kullanma
Seçmen kütüğü yurt dışına kayıtlı olduğu halde seçim zamanı Türkiye’de olan seçmenler, 27 Nisan 2023 Perşembe günü saat 08.00 ile 14 Mayıs 2023 Pazar günü 17.00 arasında gümrük kapılarında oy verebilecek.
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalması halinde, ilgili seçmenler, 20 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 08.00 ile 28 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00 arasında gümrük kapılarında oy kullanacak.
Hangi Gümrük Kapılarında Oy Kullanılabilecek?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler; Gürbulak, Aktaş, Türkgözü, Sarp, Kapıkule, Pazarkule, İpsala, Hamzabeyli, Karkamış Üzümlü, Esendere, Kumlu, Cilvegözü, Öncüpınar, Çobanbey, Dereköy, Akçakale, Habur Kapıköy karayolu, Şakirpaşa, Esenboğa, Antalya, Çardak, Diyarbakır, Hasan Polatkan, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Süleyman Demirel, İstanbul, Sabiha Gökçen, Adnan Menderes Erkilet, Konya, Dalaman, Bodrum-Milas, Samsun Çarşamba, Trabzon, Zonguldak Çaycuma havalimanları ile Kuşadası, Ayvalık, Çeşme, Derince, Mersin, Taşucu, Bodrum ve Samsun gümrük kapılarında oy kullanabilecek.
Gümrük kapılarında oy kullanma işlemi tatil günleri de dahil 24 saat boyunca yapılabilecek.
Tutuklular ile Taksirli Suçlardan Hükümlüler İçin Seçim Takvimi
18 Mart 2023 Cumartesi
Tutuklularla taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin kimlik bilgilerini içeren listeler Cumhuriyet başsavcılıklarından istenerek SEÇSİS’e girilmeye başlandı. İlgili listeler düzenlendi.
20 Mart 2023 Pazartesi
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri, güncellenmek üzere ilçe seçim kurullarınca askıya çıkarılacak. Bir itiraz durumu söz konusu ise saat 08.00 itibarıyla bu itiraz gerçekleştirilebilecek.
2 Nisan 2023 Pazar
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri askıdan indirilecek. Bu konuda yapılacak itirazların son günü yine 2 Nisan günüdür.
6 Nisan 2023 Perşembe
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri, Cumhuriyet başsavcılıklarından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişiklikler SEÇSİS’e işlenerek işlemler bitirilecek ve askıya çıkarılacak.
11 Mayıs 2023 Perşembe
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri kesinleştirilerek çoğaltılmaya başlanacak.
12 Mayıs 2023 Cuma
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin kesinleştirilen seçim listelerinin çoğaltılma işlemi tamamlanacak.
Oy kullanmak her vatandaşın görev ve sorumluluğudur. Bundan dolayı 14 Mayıs 2023 Pazar günü hem Cumhurbaşkanı hem de 28. Dönem Milletvekili seçimlerinde oyunuzu kullanmayı unutmayın.