Son günlerde kamuoyunda ve sosyal medyada sıkça tartışılan konulardan biri, suça sürüklenen çocuklara yönelik ceza düzenlemeleri oldu. Özellikle toplum vicdanını derinden yaralayan Ahmet Minguzzi cinayeti gibi olayların ardından, suça sürüklenen çocuklara tanınan ceza indirimlerinin kaldırılması ve daha ağır cezalar getirilmesi yönündeki talepler yüksek sesle dile getirilmeye başlandı.

Bu doğrultuda; Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, suça sürüklenen çocuklarla ilgili yeni bir düzenleme yapılacağını resmi olarak açıkladı. Düzenlemenin, Ekim ayında 11. Yargı Paketi ile Meclis gündemine gelmesi beklenmektedir. Bu yazımızda, bu yeni süreci ve olası değişiklikleri sizler için aydınlatıyoruz.

1. Mevcut Türk Ceza Kanunu’nda Suça Sürüklenen Çocukların Ceza İndirimi Nedir?

Türkiye’de suça sürüklenen çocukların cezası, yetişkinlerden farklı kurallara tabidir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 31. maddesi, yaş gruplarına göre kademeli bir sistem öngörür. Bu sistemin temel mantığı, çocuğun yaş ilerledikçe eylemlerinin anlam ve sonuçlarını anlama yeteneğinin geliştiği varsayımına dayanır.

• 0-12 Yaş Grubu: Bu yaş grubundaki çocukların cezai sorumluluğu yoktur. İşledikleri fiil ne olursa olsun haklarında ceza davası açılamaz; yalnızca koruyucu ve destekleyici güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

• 12-15 Yaş Grubu: Bu gruptaki çocukların, işledikleri fiilin anlam ve sonuçlarını anlama yeteneğinin gelişip gelişmediği mahkeme tarafından bir uzman raporuyla değerlendirilir. Eğer bu yeteneğin gelişmediği tespit edilirse ceza verilmez. Geliştiği tespit edilirse, alacakları cezalarda ciddi oranlarda indirim yapılır ve verilecek hapis cezası 7 yılı geçemez.

• 15-18 Yaş Grubu: Kanun, bu yaş grubundaki çocukların cezai sorumluluğunun tam olduğunu kabul eder. Ancak gelişim süreçlerinin devam ettiği göz önünde bulundurularak, alacakları cezalarda zorunlu indirimler yapılır. Örneğin; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası 18 ila 24 yıl hapse, müebbet hapis cezası ise 12 ila 15 yıl hapse çevrilir. Diğer süreli hapis cezalarında ise üçte bir (1/3) oranında indirim uygulanır ve verilecek ceza hiçbir şekilde 12 yılı aşamaz.

2. Yeni Düzenleme Suça Sürüklenen Çocukların Ceza İndiriminde Neler Değişecek?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un açıklamalarına göre, suça sürüklenen çocuklarla ilgili yeni düzenlemeler, Meclis’e sunulması beklenen 11. Yargı Paketi içerisinde yer alacak. MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk tarafından hazırlanan kanun teklifi taslağı, değişikliklerin çerçevesini büyük ölçüde ortaya koymaktadır.

2.1. Ağır Suçlarda Yaş İndirimi Kalkabilir

Taslağın en radikal maddesi, 15-18 yaş grubundaki suça sürüklenen çocukların işlediği bazı ağır suçlarda yaş indiriminin tamamen kaldırılmasını öngörüyor. Bu suçlar; kasten öldürme, cinsel istismar, yağma ve terör suçları olarak sıralanıyor. Bu düzenleme, bu suçları işleyen 16 yaşındaki bir çocuğun, bir yetişkinle aynı ceza rejimine tabi tutulması anlamına gelebilir.

2.2. “İyi Hal İndirimi” Sınırlandırılabilir

Kamuoyunda “iyi hal indirimi” olarak bilinen ve hakimin sanığın duruşmadaki tavrı, pişmanlığı gibi durumları göz önünde bulundurarak cezada indirim yapmasını sağlayan TCK m. 62’nin, özellikle kasten öldürme gibi suçlarda uygulanmaması gündemdedir.

2.3. Çocukları Suça Yönlendirenlere Daha Ağır Cezalar

Taslak ayrıca, çocukları suça azmettiren veya suç işlemek için kullanan yetişkinlere verilecek cezaların önemli ölçüde artırılmasını hedefliyor. Bu, sistemin sadece çocuğu cezalandırmaya değil, aynı zamanda çocuğu suça karşı korumaya yönelik bir adım olarak öne çıkıyor.

3. Yeni Düzenlemelerin Olası Etkileri ve Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?

Bu reformlar yasalaşırsa, ağır bir suçla itham edilen bir çocuğun ve ailesinin karşı karşıya kalacağı hukuki süreç ve olası sonuçlar temelden değişecektir. Yaş küçüklüğünün sağladığı koruyucu kalkan, belirli suçlar için ortadan kalkacaktır. Bu sebeple; suça sürüklenen bir çocuk artık bir yetişkin gibi uzun yıllar hapis cezası riskiyle yüzleşebilir.

Soruşturmanın ilk anından itibaren atılacak adımlar, çocuğunuzun geleceği üzerinde belirleyici olabilir. Bu sebeple, böyle bir durumla karşılaşıldığında ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli husus, profesyonel hukuki destek almaktır. Özellikle; suça sürüklenen çocuğun bir avukat olmadan ifade vermemesi, haklarının korunması açısından hayati önem taşır.

Süreç, yalnızca ceza hukuku bilgisi değil, aynı zamanda çocuk psikolojisi ve çocuk adalet sistemi dinamiklerine hakimiyet gerektirir. Bu nedenle, davanın en başından itibaren çocuk ceza hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmak, doğru bir savunma stratejisi oluşturmak ve adil yargılanma hakkını güvence altına almak için en doğru adımdır.

4. Suça Sürüklenen Çocukta Ceza İndirimi Düzenlemesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)