Türkiye’de son yıllarda kamuoyu gündeminden düşmeyen cezaevi doluluk oranı sorununa yönelik yeni bir adım atılıyor. Her gelişmenin yakından takip edildiği bu konuda, infaz kanununa ek hükümler içeren bir düzenleme hazırlandı. Kamuoyunda “yeni af düzenlemesi” olarak anılan kanun teklifi meclise sunuldu. Teklif, ikinci kez tekerrür kapsamındaki hükümlülerin dörtte dört olan infaz oranlarını düşürmeyi ve denetimli serbestlik süresini artırmayı amaçlıyor.

Türkiye’de bulunan 395 ceza infaz kurumunun toplam kapasitesi 299.940 kişi iken mahkum sayısı 300.000’i aşmıştır. Bu durum, mahkum ve tutukluların insani yaşam standartlarını ciddi şekilde düşürmüştür. Cezaevleri, ıslah edici bir devlet kurumu olmaktan giderek uzaklaşmaktadır. Her yıl bu konuyla ilgili yeni reform çalışmalarının yapılması, sorunun büyüklüğünü gözler önüne sermektedir.

Bu kapsamda cezaevlerindeki doluluk oranının düşürmesi, hükümlülerin ıslah edilerek topluma kazandırılması için Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan son kanun tasarısı TBMM’ye gönderilmiştir. Kamuoyunda Af Kanunu olarak bilinen tasarının 14 farklı kanunda değişiklik ve düzenleme getirdiği ve paketin toplam 55 maddeden oluştuğu belirtilmektedir.

Bu makalemizde 10. Yargı Paketinin içeriği nedir, 10. Yargı Paketinde ceza indirimi var mı, 10. Yargı Paketi ne zaman çıkacak, 10. Yargı Paketi mükerrer suçlar nelerdir, genel af yerine kısmi af mı çıkacak, kısmi af gelecek mi, infaz düzenlemesi olacak mı gibi yani Af Yasası son dakika gelişmeleri hakkında tüm bilgilere ulaşacaksınız.

 

Tasarı Aşaması Tamamlanmış Olan 10. Yargı Paketinin Genel Başlıkları

10. Yargı Paketinde neler var, 10. Yargı Paketinin içeriği nedir sorularına genel olarak şu başlıklar altında cevap bulabiliriz:

• Denetimli serbestlik ve koşullu salıvermeye ilişkin düzenlemeler
• 4/4 ceza indirimi
• Mükerrer suçlar
• İnfaz süreleri
• Mağdur hakları
• Hukuk sistemine olan güvenin arttırılması

 

Kamuoyu tarafından 10. yargı paketinde en çok merak edilen konu denetimli serbestlik ve koşullu salıvermeye ilişkin düzenlemedir. TBMM’ye sunulan kanun tasarısında, kesin olmamakla beraber, yargı paketinin görüşmeleri aşamasında daha öncesine Covid-19 salgını ile genişletilen denetimli serbestliğe ayrılma süresinin bu yargı paketinde daha da genişletilebileceği öngörülmektedir. Covid-19 yasası olarak anılan ve 31.07.2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumunda bulunan ve cezasının belirli bir süresini bu kurumlarda geçiren hükümlülerin iyi halli olmak şartıyla 3 yıl daha erken açık ceza infaz kurumuna ayrılabileceği belirtilmişti. Yeni yargı paketine göre ise 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işlemiş olmak kaydı ile denetimli serbestliğe ayrılmasına 5 yıl veya daha az süre kalan hükümlülerin erken tahliye edilmesi öngörülüyor. Yine 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işlemiş ancak henüz cezası kesinleşmemiş kişiler için ise yeni düzenleme yapılacağı beklenmektedir.

Kanun tasarısında, 15 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete ile 13.12.2024 tarihli 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen geçici madde sınırlarını daha da genişleteceğini dile getirmiştik. Yeni düzenleme ile daha öncesinde art arda suç işleyip ikinci kez tekerrür hükümlerine tabi olanlar için ‘iyi halli olmaları şartıyla’ aldıkları cezanın dörtte dördünü yani tamamını değil, dörtte üçünü cezaevinde, kalanını dışarda infaz edebilecekleri durumu söz konusudur.

 

Bu düzenleme ile her mükerrer suçlunun herhangi bir düzenlemeye tabi olmaksızın bu haktan yararlanacağı anlamı çıkarılmamalıdır.

4/4 düzenlemenin uygulanacağı hal sanığın çift mükerrir olması durumudur. Bilindiği üzere yürürlükteki düzenlemede sanığın ikinci kez mükerrir olması halinde verilen cezanın tamamı yani 4/4’ü infaz kurumunda geçirilmektedir. TBMM’ye sunulan kanun tasarısında, 15 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete ile 13.12.2024 tarihli 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen geçici madde sınırları genişletilmiştir. Yeni düzenleme ile daha öncesinde art arda suç işleyip ikinci kez tekerrür hükümlerine dahil olanlar için ‘iyi halli olmaları şartıyla’ aldıkları cezanın dörtte dördünü yani tamamını değil, dörtte üçünü cezaevinde, geçirmeleri söz konusudur.

Çıkarılması planlanan 10. Yargı Paketi ile şartlı salıverme süresi, gelen hükümlünün cezaevi içerisindeki kurallara uyumu, iyileştirme programlarına katılımı ve tekrar suç işleme riski göz önünde bulundurularak objektif bir değerlendirme yapılması ve ardından hükümlünün pişmanlık göstermeyen veya topluma uyum sağlayamayacağı anlaşılacağı takdirde infazın tamamını cezaevinde geçirmeye devam edeceği yönünde çalışmalar yürütüleceği ve ilgili hakimliklere bu konuda geniş bir takdir yetkisi verileceği düşünülmektedir. Ancak bu düzenlemenin hangi suçlar bakımından uygulanacağı henüz belli olmamakla beraber yargı paketi üzerinde yapılan çalışmalarda bu uygulamanın suç türlerine göre ceza indirimlerinin sınırları belirlenecek ve toplumsal güvenliği tehlikeye atmayacak şekilde uygulanması sağlanacaktır.

Yapılan açıklamalar doğrultusunda çıkarılacak olan 10. Yargı Paketi ile mükerrer suçlar bakımından açık bir infaz düzenlemesi yapılmayacağı, ancak hükümlünün ıslah olmasının objektif olarak değerlendirilip bunun neticesinde hükümlü hakkında şartlı salıverme hükümlerinin uygulanabileceğini görmekteyiz. Bununla beraber bu ıslah sürecinden faydalanabilecek olan suçlar bakımından da önemli bir ayrım yapılacağı ve katalog suçların bu sürece dahil edilmeyeceğini düşünmekteyiz.

Bütün bunların yanında taslağı tamamlanan 10. Yargı Paketi’ne göre hükümlü, verilen cezanın en az 1/5’ ini infaz kurumunda tamamlamadan denetimli serbestlikten yararlanamayacak. Yargı paketinin bu düzenleme ile cezasızlık algısını ortadan kaldırması ve yargı organına güvenin artmasını sağlaması olarak planlanmaktadır.

 

15 Temmuz 2023 Tarihinde Yayınlanan Resmi Gazete ile 13.12.2024 Tarihli 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanuna Eklenen Geçici 10. Madde ve 10. Yargı Paketi Arasındaki İlişki

15 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete ile 13.12.2024 tarihli 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a geçici madde eklenmiştir. Söz konusu 10 numaralı geçici madde şu şekildedir:

• 31/7/2023 tarihi itibarıyla geçici 9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca Covid-19 Salgın Hastalığı nedeniyle izinde bulunan hükümlüler, izin bitimini takip eden on beş gün içinde infaz işlemlerinin devam ettiği kurumlara dönmek zorundadır.
• 31/7/2023 tarihi itibarıyla geçici 9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca Covid-19 Salgın Hastalığı nedeniyle izinde bulunan ve ilgili mevzuat uyarınca cezalarının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına beş yıl ve daha az süre kalan hükümlülerin talebi aranmaksızın, cezalarının koşullu salıverme tarihine kadar olan kısmını denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.
• Yukarıdaki fıkralar uyarınca, izinden dönecek hükümlüler ile hakkında denetimli serbestlik kararı verilecek hükümlülere ilişkin hususlar, Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde duyurulur.
• 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle ceza infaz edilip geçici 9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca Covid-19 salgın hastalığı nedeniyle 31/7/2023 tarihi itibarıyla izinde bulunan hükümlüler, koşullu salıverme tarihine kadar olan süreleri 105/A maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere tabi olmadan geçirirler.
• Geçici 9 uncu maddenin altıncı fıkrası uyarınca açık ceza infaz kurumuna gönderilen hükümlüler, 31/7/2023 tarihi itibarıyla açık ceza infaz kurumuna ayrılmış sayılır.
• Türk Ceza Kanunun İkinci Kitap Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci bölümünde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyetleri kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere, 31/7/2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerden, toplam hapis cezası on yıldan az ise bir ayını, on yıl ve daha fazla ise üç ayını bu kurumlarda geçirip ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılması üç yıl veya daha az süre kalanlar, bu şartların oluştuğu tarih itibarıyla açık ceza infaz kurumlarına ayrılabilir. Bu hükümlüler ile 31/7/2023 tarihinde geçici 9 uncu maddenin altıncı fıkrası kapsamında açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler, talepleri halinde en az üç ay açık infaz kurumunda kalmış olmak şartıyla ilgili mevzuat uyarınca cezaların denetimli serbestlik tedbiri altında infazı uygulamasında üç yıl erken yararlandırılır.
• Altıncı fıkra hükümleri 31/7/2023 tarihi itibarıyla;

1. Hapis cezasının infazı 16, 16/A ve 17. maddeleri kapsamında ertelenmiş olan,
2. Hapis cezasının infazı durmuş olan,

Hükümlüler hakkında da uygulanır.

• Koşullu salıvermenin geri alınması nedeniyle 31/7/2023 tarihi itibarıyla cezası aynen infaz edilen veya ikinci defa mükerrir olup 31/7/2023 tarihi itibarıyla bu cezanın infazı için ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin bu cezaların infazı bakımından altıncı fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu hükümlülerin 31/7/2023 tarihi itibarıyla kesinleşmiş ancak infaz edilmemiş diğer hapis cezaları bakımından altıncı fıkra hükümleri uygulanır.

 

Yukarıda belirtilen geçici maddenin 2. fıkrası ile getirilen düzenlemede infazına 5 yıl ve daha az süre kalan hükümlüler herhangi bir talepte bulunmadan İnfaz Hakimliği tarafından cezalarının koşullu salıverme tarihine kadar olan kısmını denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına resen hükmedilebilir hale gelmiştir.

 

Aynı maddenin 4. fıkrasında Covid-19 hastalığı sebebi ile izinli bulunan hükümlüler hakkında 5275 sk. m.105/A da belirtilmiş olan “Hükümlünün koşullu salıverilmesine bir yıl ve ya daha az süre kalması, denetimli serbestlikten yararlanmak isteyen hükümlünün açık ceza evine geçmesi, hükümlünün iyi halli olması, hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanma talebi yükümlülüklerini sağlayıp sağlamaması aranmadan denetimli serbestlikten yararlanmaları sağlanmıştır.”

 

Maddenin 6. fıkrasında ise Türk Ceza Kanunun İkinci Kitap Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci bölümünde tanımlanan suçlar (Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyetleri kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere) 31/07/2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerden;

• Toplam hapis cezası 10 (on) yıldan az ise bir ayını
• Toplam hapis cezası 10 (on) yıldan fazla ise üç ayını

Kapalı ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasına üç yıl veya daha az süre kalanlar, bu şartların oluştuğu tarih itibarıyla açık ceza infaz kurumlarına ayrılabilir.

 

Resmi Gazete ile 13.12.2024 Tarihli 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun Madde 10 (Geçici) 6. Fıkrasında Bahsi Geçen ve Türk Ceza Kanunun İkinci Kitap Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde Tanımlanan Suçlar

 

Türk Ceza Kanunu İkinci Kitap Dördüncü Bölümünde Tanımlanan Suçlar:

Terk, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

 

Türk Ceza Kanunu İkinci Kitap Beşinci Bölümünde Tanımlanan Suçlar:

Çocuk Düşürtme, Çocuk Düşürme, Kısırlaştırma

 

Türk Ceza Kanunu İkinci Kitap Altıncı Bölümünde Tanımlanan Suçlar:

Cinsel Saldırı, Çocukların Cinsel İstismarı, Reşit Olmayanla Cinsel İlişki, Cinsel Taciz

 

Türk Ceza Kanunun İkinci Kitap Yedinci Bölümünde Tanımlanan Suçlar:

Tehdit, Şantaj, Cebir, Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma, Etkin Pişmanlık, Eğitim ve Öğretim Hakkının Engellenmesi, Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi, İnanç – Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin Kullanılmasını Engelleme, Konut Dokunulmazlığının İhlali, İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali, Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi, Haksız Arama, Dilekçe Hakkının Kullanılmasını Engelleme, Nefret ve Ayrımcılık, Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma, Israrlı Takip, Haberleşmenin Engellenmesi

 

Görüldüğü üzere çıkarılması hedeflenen ve tasarısı tamamlanarak meclise sunulan 10. Yargı paketi, covid döneminde çıkarılan yargı paketinden çok daha geniş kapsamlı olması planlanmakta ve kanunda öngörülen bazı suçlar için denetimli serbestlik uygulamasından önce cezaevinde belirli bir süre kalma zorunluluğu öngörülmekte olup bu sayede yargı koluna olan güveninin arttırılması hedeflenerek çalışmalar yapılmaktadır.

 

10. Yargı Paketinden Kimler Yararlanabilecek?

Çıkarılması hedeflenen ve tasarısı tamamlanarak meclise sunulan 10. Yargı Paketi’nin ikinci kez mükerrer olan mahkumlar için uygulama alanı bulacağı öngörülmekte olup bununla beraber şartlı salıverme tarihine 5 yıldan az kalan hükümlüler ve suç tarihi 31 Temmuz 2023 ve öncesi olan hükümlüler için uygulama alanı bulacağı düşünülmektedir. 31 Temmuz 2023 öncesi suç işlemiş ve dosyası derdest olan tutuklular için ise net bir ifade kullanamamakla beraber bu konu hakkında da bir düzenleme yapılacağı öngörülmektedir.

 

10. Yargı Paketi Ne Zaman Çıkacak?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 10. Yargı Paketinin ne zaman çıkacağı konusunda yaptığı açıklamada, hazırlıkların son aşamaya geldiğini belirtmiştir. 10. Yargı Paketi, meclise sunulmuş olup 9. Yargı Paketi Meclis Genel Kurulundan onay beklemektedir.

 

Av. Berna TURHAN

 

İlgili Makaleler: