Trafikte yaşanabilecek olası kazalarda maddi zararların önüne geçebilmek için zorunlu trafik sigortası yaptırmak gerekir. Bu yazımızda sigorta hukuku kapsamına giren; zorunlu trafik sigortası nedir, zorunlu trafik sigortası neyi karşılar, zorunlu trafik sigortası neleri karşılamaz, zorunlu trafik sigortası manevi zararı karşılar mı, ihtiyari mali sorumluluk sigortası nedir ve neleri kapsar, limitli İMM ve limitsiz İMM nedir gibi genel bir sorumluluk sigortaları hakkında bilgilendirme yapılacaktır.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesinde “İşletenlerin, bu kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.” hükmü yer alır. Kanun hükmünden de anlaşıldığı gibi; araçların Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk sigortası halk arasında kısaca trafik sigortası yaptırması mecburidir. Yaptırılan bu sigorta poliçesinin süresi 1 yıl olup her yıl yenilenmesi gerekir. Sigortası olmayan araçlar tespit edilirse trafikten men edilir, araç sahibi trafik cezasına çarptırılır. Olası kazalarda meydana gelecek zararları, zorunlu trafik sigortası yaptırarak önüne geçmiş olursunuz.
Zorunlu Trafik Sigortası Neyi Karşılar?
Zorunlu trafik sigortası, yaşadığınız bir kazada karşı tarafın zararını sizin kusurunuz oranında ödemeyi temin eder. Yani yaptırdığınız trafik sigortası, sizin zararınızı değil karşı tarafın zararını karşılar. Kaza sebepli aracınızda meydana gelen zararı ise yaptırdığınız kasko poliçesi karşılar.
Zorunlu trafik sigortasının teminatı dahilinde olan kalemler:
- Hasar zararı, değer kaybı gibi maddi zararlar
- Sağlık giderleri
- Sürekli sakatlık tazminatı
- Destekten yoksun kalma tazminatı (Ölüm halinde)
Zorunlu Trafik Sigortası Neleri Karşılamaz?
Yaşanan kazada poliçe sahibinin kusuru yoksa zorunlu trafik sigortası karşı tarafın zararını karşılamaz. Kusuru olmayan tarafın maddi zararı ise yine karşı aracın zorunlu trafik sigortası tarafından karşılanır. Eğer karşı aracın trafik sigortası yoksa güvence hesabına başvuru yapılır veyahut karşı tarafa icra takibi başlatılır.
Bununla birlikte, zorunlu trafik sigortası poliçe limitleriniz üzerindeki zararları karşılamaz. Poliçe limitleri dahilinde karşılanan zararın kalan kısmı başka yollarla tedarik edilir.
Manevi tazminatlar da zorunlu trafik sigortasının konusu değildir. Kaza öncesi kişi Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası’nı yapmış ve kasko sözleşmesindeki kılavuzda manevi tazminat teminat altına alınmışsa sigorta şirketi o zaman manevi zararı karşılar. Yani ayrıyeten bu durumu poliçeye eklemek gerekir. İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası (İMM) yaptırılmamış bir kazada manevi tazminat için dava yoluna gidilebilir. Dava şartları da kazadan kazaya değişiklik gösterebilmektedir.
İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Nedir?
Zorunlu trafik sigortasının teminat gösterdiği olası durumların yanında trafik sigortasının karşılamadığı manevi tazminat talebini karşılar. Zorunlu trafik sigortası belli bir poliçe limiti dahilinde imzalandığından karşı aracın zararının bu limitin üzerinde olduğu durumlarda İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası devreye girer. Örneğin; yaşanan bir trafik kazasında bilirkişiler tarafından hesaplanan zarar miktarı 200.000 TL ve Zorunlu Trafik Sigortası’nın karşıladığı limit de 120.000 TL ise İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’nın yaptırılmış olduğu durumlarda aradaki farkın karşılanması mümkün hale gelebilmektedir. Ancak bu noktada da İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’nın limiti önem arz etmektedir.
Limitsiz İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası
İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’nın poliçesindeki teminatlar limitli ve limitsiz (sınırsız) olarak iki seçenekten oluşur. İMM poliçesi eğer limitli ise kaza zararının trafik sigortasının ödediği miktarın üzerindeki bakiyenin limiti dahilinde ödemesini yapar. Eğer limitsiz İMM yapıldıysa karşı aracın zararı ne olursa olsun tüm ödemeyi sigorta şirketi yapar. Limitsiz İMM teminatında hasar miktarının büyüklüğü önemli değildir.
Limitsiz İMM sigortası 1 yıl boyunca geçerli olan bir poliçe türüdür.
Örneğin, trafik kazasında karşı tarafa verilen zararın 250.000 TL olduğunu varsayalım. (Bu zarar miktarı kusur oranımız dahilinde hesaplanır.) Zorunlu trafik poliçesi bu zararın 120.000 TL’sini karşılamış olsun. Geriye kalan 130.000 TL’lik kısmı eğer İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası yapılmamışsa kişi kendi öder. Eğer İMM poliçesi varsa limitler dahilinde bu ödemeyi sigorta şirketi yapar. Bu noktada da limitin miktarı önemlidir. İMM limiti eğer bakiye zararı karşılamıyorsa yine aradaki farkı kişi kendi öder.
Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Görevli Mahkeme
Sigorta sözleşmeleri Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nda bahsi geçen konulardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılmaktadır. Dolayısıyla sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleridir.
Kasko şirketine karşı açılan davalarda ise görevli mahkeme Tüketici Mahkemeleridir. Ayrıca sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda, dava şartı olarak arabuluculuk vardır.
Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetkili Mahkeme
Davalı sigorta şirketinin yerleşim yerindeki ticaret mahkemesi, sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetkilidir.
Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 24. maddesi, “Sigorta sözleşmesinden doğan her türlü tazminat davası, hak sahibinin zararı ve tazminat yükümlülerini öğrendiği tarihten itibaren iki yıl ve herhalde zarara neden olay tarihinden itibaren on yıl sonra zaman aşımına girer.” şeklinde olup sigorta sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda 2 yıllık zamanaşımının geçerli olacağı belirtilmiştir.
Sigorta Şirketine Açılan Dava Ne Kadar Sürer?
Sigorta şirketine karşı açılan davalar genelde 1,5 ile 3 yıl arasında sürer. Davanın içeriği, mahkemelerin yoğunluğuna göre bu süre değişebilmektedir. Sigorta şirketi ile yaşanan uyuşmazlıklarda dava yolu yerine tahkim yoluna gitme imkanı da mevcuttur. Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılan başvuruların sonuçlanması davaya göre daha kısadır.
Örnek Yargıtay Kararları
Yargıtay 11. HD, 2005/13424 E., 2007/181 K. sayılı kararında;
“TTK’nın 1301. maddesi hükmü uyarınca sigortacı, sigorta bedelini ödedikten sonra hukuken sigorta ettiren yerine geçer ve dava hakkı tazmin bedel nispetinde sigortacıya intikal eder. Bu madde metninde de açıkça anlaşıldığı üzere sigortacının, sigorta ettirene halef olabilmesi için öncelikle gerçekleşen riziko bedelini sigortalısına ödemesi gerekmektedir. Bu nedenle sigortacının üçüncü şahıslara rücu edebilme tarihi, sigorta ettirene ödeme yaptığı tarihtir.” şeklinde tanzim edilmiştir.
İlgili Makaleler:
Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davası
Yaralanmalı Trafik Kazası Tazminat Davası
İkinci El Araçlarda Kilometre Düşürme ve Alıcının Hakları