Günümüz koşullarında kısmi çalışma, daha sık kullanılan ismi ile part-time çalışma, oldukça yaygınlaşmış durumdadır. Bunun sebebi çalışanların geçimlerini sağlamaya katkıda bulunacak maddi kazancı elde ederken sosyal hayatlarını da aksatmadan beraberinde götürebilmeyi istemeleridir. İşverenler de kısmi süreli, part-time, çalışanları özellikle hizmet sektöründe istihdam etmek için tercih etmektedir.

Kısmi Süreli / Part-time Çalışma Nedir, Nasıl Olur?

Mevzuatta haftalık çalışma saati en çok 45 saattir. Kısmi çalışma için İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinde şu şekilde bir tanımlama yapılmıştır: “İş yerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.” Yönetmelikteki bu maddeye göre haftalık çalışma saati 45 saat olan iş yerlerinde, kısmi/part-time çalışanlar için haftalık çalışma saati 30 saat olmaktadır. Eğer iş yeri haftada 40 saat çalışıyorsa part-time çalışanları 26 saat çalışmalıdır. Yani bu noktada çalışma saati, tam sürenin üçte ikisi olacak şekilde hesaplanmaktadır. Dolayısıyla 30 saat ve altında çalışan tüm çalışanlar kısmi süreli çalışan olmaktadır.

Kısmi Süreli Çalışanın Ücreti Nasıl Belirlenir?

Tam süreli çalışana ödenen ücret üzerinden çalıştığı saat ile oranlama yapılarak kısmi süreli çalışanın alacağı ücret hesaplanmaktadır.

İkramiyeler için yapılan uygulama ise kısmi süreli çalışanın yine çalıştığı süreyle orantılı olmaktadır.

Kısmi Süreli Çalışanların Haftalık ve Yıllık İzni Var mıdır?

İş Kanunu 46. maddesinde çalışanların 7 gün içinde aralıksız en az 24 saat dinlenmesinin, hafta tatili yapmasının, zorunlu olduğu ifade edilmektedir. Bu madde tam süreli çalışanlar için geçerlidir. Kısmi süreli çalışanlar ise, eğer haftanın 6 günü düzenli olarak kısmi çalışıyorsa hafta tatiline hak kazanmaktadır. Haftanın beş veya daha az günleri çalışıyor ise kısmi çalışanın hafta tatil hakkı bulunmamaktadır.

Örneğin; işçi haftada 6 gün ve günde 4 saat çalışıyor ise, haftanın 7. günü işçinin tatili olup haftalık ücretini almaya hak kazanmaktadır. Eğer işçi haftanın 3 günü 4-5 saat çalışıyor ise haftalık tatili yasal olarak yoktur. Dolayısıyla haftalık ücret hakkı da yoktur.

Tam süreli çalışanlarla aynı haklara sahip olan kısmi süreli çalışanların kıdemine göre yıllık izin hakları mevcuttur. 1-5 yıl arası (5 yıl dahil) çalışmış işçilerin 14 gün, 6-14 yıl arası çalışmış işçilerin 20 gün, 15 yıl veya daha fazla çalışmış işçilerin ise 26 gün yıllık izin hakkı vardır.

Kısmi Süreli Çalışanların Hafta Tatili Ücreti Ne Kadardır?

Kısmi süreli çalışanın 1 günlük çalışma ücretine göre hafta tatili ücreti hesaplanmaktadır. Kısmi süreli çalışana ödenecek bir günlük çalışma ücretinin sabit olmadığı durumlarda ise son bir yılda toplam kazanılan ücret 365’e bölünerek hafta tatili ücreti bulunmaktadır.

Kısmi Süreli Çalışana Sigorta Yapılmalı mıdır?

Tam zamanlı çalışanlara yapıldığı gibi kısmi süreli çalışanlara da sigorta yaptırılması mecburidir. Eğer kısmi süreli çalışan ücretini aylık alıyorsa sigortası 30 gün üzerinden yapılır, ödemesi de en az brüt asgari ücret olmak zorundadır. Buna karşılık iş veren, kısmi süreli çalışana saat bazında ödeme yapıyorsa tüm çalışma saatleri toplanır ve günlük çalışma süresine bölünür. Prim ödemesi de hesaplanan gün üzerinden yapılmaktadır.

Kısmi Süreli Çalışanlar Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

“Kısmi çalışma kanunda yer almasına rağmen, kıdemin nasıl belirleneceği, ihbar izin gibi haklardan nasıl yararlanacağını, bu haklarla ilgili hesap şekli yine normatif olarak düzenlenmiş değildir. Konu, yargı kararlarıyla çözüme kavuşturulmaktadır. Buna göre, kısmi çalışma, ister haftanın bir veya bazı günleri çalışma şeklinde gerçekleşsin, ister her gün birkaç saat şeklinde olsun, işçinin iş yerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir yıl geçince kıdem tazminatı hakkının doğabileceği ve izin hak kazanacağı dairemizce kabul edilmiştir.” (Yargıtay 9.HD. 4.6.2001 gün 2001/6848 E, 2001/9525 K).

Yargıtay’ın verdiği kararda da görüldüğü gibi kısmi süreli çalışanlar da gerekli şartlar sağlandığı takdirde kıdem tazminatı almaya hak kazanmaktadır.